Da thuộc là gì? quá trình thuộc da được thực hiện như thế nào

Da thuộc là gì, da thuộc là da động vật trải qua quá trình thuộc da nhằm thay đổi cấu trúc protein giúp vật liệu bền và khó phân huỷ. Từ đó tăng khả năng chống chịu các tác động phá vỡ hay mài mòn từ môi trường bên ngoài. Tùy theo nguyên liệu đầu vào và mục đích sản xuất, da sẽ được thuộc theo phương pháp tự nhiên hoặc crom. Xét về nguồn gốc, các dòng da thuộc cao cấp được phân loại thành da bò, da dê, da cá sấu,… Chia theo đặc tính da, da thuộc gồm: da full grain, top grain và da nubuck.

Da thuộc là gì, được tạo ra như thế nào?

Da thuộc là chất liệu có độ bền cao với đặc tính mềm dẻo, cùng khả năng ủ ấm giữ nhiệt tốt. Một tấm da thuộc có nguồn gốc động vật được tạo ra sau quá trình thuộc da đầy công phu. Hiểu đơn giản thuộc da là quá trình con người can thiệp tới cấu trúc protein của da sau khi thu hoạch, ngăn chặn enzym và vi khuẩn xâm nhập và phân hủy tấm da.

Quy trình thuộc da từng bước quy chuẩn

Để tạo ra những tấm da thuộc cao cấp đòi hỏi sự kỳ công của người thợ, thuộc da đòi hỏi kinh nghiệm cao mới cho ra các sản phẩm tốt nhất. Ngoài ra chất lượng đầu vào của nguyên liệu cũng ảnh hưởng trực tiếp đến thành phẩm. Vì thế da thuộc động vật luôn có giá thành cao hơn các loại da khác.

Bước 1: Chuẩn bị thuộc da

Trước khi tiến hành, các con da cần được chọn lọc và phân loại kỹ càng theo chủng loại, khối lượng, kích thước, tính chất… để có phương pháp bảo quản và xử lý phù hợp. So với da bò, thời gian thuộc da cừu ngắn hơn bởi bề mặt da cừu mềm mịn, có lỗ chân lông nhỏ, lớp da mỏng từ 0.9 – 1.1.mm giúp các bước trở nên dễ dàng.

Vì vậy, các bước trong quy trình thuộc da có thể khác nhau, phụ thuộc vào nguyên liệu, chất xúc tác, phương pháp bảo quản và mục đích sử dụng. Những khâu cơ bản của quá trình chuẩn bị thuộc da như: tạo ẩm (hồi da); tẩy lông, ngâm vôi; xẻ mỏng; tẩy vôi, làm mềm đều được thực hiện bằng phương pháp axit hóa.

Bước 2: Thuộc da

Tại bước yêu cầu độ khó cao nhất này, nhà sản xuất chủ yếu sử dụng phương pháp thực vật hoặc bằng crom nhằm thay đổi cấu trúc protein của da, tăng khả năng chống chịu các tác động từ môi trường như độ ẩm, hóa chất, vi sinh vật.

Ở phương pháp thuộc da tự nhiên, chất tanin thực vật chiết xuất từ gỗ, hạt và cây bụi sẽ liên kết với cấu trúc protein trên da. Từ đó tăng sự mềm mại, khả năng chống nước và chống nấm mốc cho da. Đồng thời đảm bảo an toàn cho người sử dụng và người thực hiện.

Ngâm da động vật trong bể axit chiết xuất từ thực vật trong vài tuần sẽ cho ra thành phẩm là da veg – loại da tự nhiên cao cấp nhất hiện nay. Thực tế, 75% công nghệ thuộc da hiện nay sử dụng crom hóa trị III để thuộc da.

So về thời gian, phương pháp thuộc da crom lại chiếm ưu thế khi chỉ diễn ra chưa đến 1 ngày, trong khi thuộc da tự nhiên mất tới 20 – 60 ngày. Do quá trình thuộc da sử dụng muối và axit sunfuric nên thải chất độc hại ra môi trường và ít nhiều ảnh hưởng đến người thợ trực tiếp thực hiện.

Bởi lẽ đó, da thuộc tự nhiên có giá thành cao gấp 10 – 15 lần so với da thuộc crom. Một số phương pháp thuộc da khác sử dụng hóa chất (bao gồm phèn, sắt, titan…) được gọi chung là nhóm không chứa crom.

Hiệu quả thuộc da của nhóm này không cao nên thường phải sử dụng thêm nhiều hóa chất đi kèm để cải thiện những đặc tính của da sau khi thuộc. Các sản phẩm da thuộc có độ bền cao, tuổi thọ lên đến 5 – 10 năm trong điều kiện sử dụng, bảo quản và vệ sinh định kỳ, đúng cách.

Bước 3: Chỉnh sửa và hoàn thiện da thuộc

Da sau khi thuộc có độ ẩm cao từ 60-65%, bề mặt thô, chưa có độ mềm dẻo cần thiết nên cần điều chỉnh để tạo thành phẩm đúng mục đích của nhà sản xuất.

Các dòng da thuộc cao cấp phổ biến trong thời trang

Dựa theo nguồn gốc da và đặc tính da, anh em sẽ phân biệt được các dòng da thuộc đồng thời hiểu rõ đặc trưng nổi bật.

Phân loại theo nguồn gốc da

Da bò thuộc là chất liệu da thật được sử dụng phổ biến nhất hiện nay bởi chất lượng ổn định và giá thành phải chăng. Lớp vân mịn, phân bổ đồng đều và thẳng hàng với độ bền cao khiến chất liệu được ứng dụng nhiều trong sản xuất giày da, dép, túi ví, thắt lưng…

Bên cạnh đó, da dê thuộc sở hữu lớp vân hình vòng, lỗ chân lông to nhỏ phân bố không đều tạo sự mềm mại. So với da bò, da dê có trọng lượng nhẹ, mềm hơn nên được sử dụng làm các lớp lót da giày.

Là loại da đắt đỏ hơn cả trong số các dòng da thuộc bởi nguồn cung khan khiếm, da cá sấu có độ thoáng khí cao, lớp da đanh cách nhiệt hiệu quả và không dẫn điện. Lớp da trông có vẻ khá cứng, tuy nhiên thực tế da cá sấu thuộc lại có độ mềm dẻo, đàn hồi và co giãn tốt.

Phân loại theo đặc tính da

Loại da cao cấp đầu tiên phải kể đến da full grain, lớp da thượng bì ngay dưới lông, không trải qua quá trình chỉnh sửa hay bào mòn trước khi thuộc da. Bởi vậy giữ nguyên độ dày bề mặt với những vết hằn, vết sẹo tự nhiên tạo nên vẻ đẹp có phần gai góc. Chính đặc điểm này khiến da full-grain trở thành loại da có giá thành đắt đỏ bậc nhất, dùng để làm lớp da bề mặt của những đôi giày hàng hiệu cao cấp.

Là loại da chất lượng thứ hai sau full-grain, da top grain được tạo ra khi tách bỏ lớp da trên cùng, chà các vết sẹo cho bề mặt mịn màng, trơn láng và tạo hình vân da. Da top grain vẫn giữ được ưu điểm bền đẹp và khả năng chống chịu với các tác động bên ngoài.

Da nubuck là loại da thuộc được chà nhám cho bề mặt êm ái, mịn như nhung. Đặc trưng riêng biệt này khiến da nubuck sẽ dễ dàng dính nước và thấm nước đồng thời việc vệ sinh da cũng trở nên khó khăn.

Cách nhận biết da thuộc xịn

Có nhiều cách để nhận biết da thuộc, bao gồm vào dựa vào mùi hương, đặc điểm bề mặt và cảm giác thực tế khi trải nghiệm sản phẩm.

Hương da thuộc thật

Bản chất của quá trình thuộc da động vật là giữ lại những đặc tính nguyên bản của da. Tuy nhiên, quá trình thuộc da crom dùng muối và axit sunfuric nên sẽ có lẫn mùi hoá chất kèm mùi hôi của da động vật. Ngược lại, da thuộc tự nhiên sẽ có mùi thơm nhẹ của các loại thảo mộc được sử dụng.

Bề mặt da thuộc cao cấp

Da thuộc cao cấp trải qua quá trình thuộc da tự nhiên khoảng 20 – 60 ngày, chất tanin thực vật sẽ bảo toàn được những đặc tính nguyên bản. Vì vậy, bề mặt các loại da thuộc có vân da tự nhiên với kích thước và hình dạng không theo quy luật. Nếu nhìn kỹ sẽ thấy những lỗ chân lông và lớp lông tơ nhỏ dưới bề mặt da, khi chạm vào có cảm giác hơi gợn tay và mát mẻ.

Đặc tính của da thuộc

Sở hữu khả năng co giãn và đàn hồi tốt, các mẫu giày da thuộc sẽ không xuất hiện dấu hiệu nhăn ở phần lưỡi gà khi di chuyển nhiều. Một số loại giày da thuộc có thể hơi cứng khi mới mua về nhưng sẽ bắt đầu mềm ra sau một thời gian sử dụng. Theo thời gian, giày sẽ càng lên màu tự nhiên và mịn màng. Khi tiếp xúc với nắng nóng hoặc môi trường quá khô, da thuộc dần có dấu hiệu xỉn màu.

Để tìm hiểu da thuộc là gì cần bắt đầu từ quá trình thuộc, cách phân loại và nhận biết da thuộc. Da thuộc tự nhiên là loại da cao cấp, tuổi thọ từ 8-10 năm với sự vượt trội về độ mềm mại, khả năng chống nước và nấm mốc. Tuy nhiên, da thuộc crom phổ biến hơn khi vẫn đảm bảo các tiêu chí cơ bản và giá thành rẻ, thời gian chế tác nhanh chỉ trong 1 ngày.